રાવણ દહન - દશેરા

રાવણ દહન - દશેરા 

દશેરાના પવિત્ર દિવસે સાંજના સમયે રાવણ દહન જોવા જવાનો મોકો મળ્યો. ખૂબ ભીડભાડવાળી જગ્યામાં રાવણનું દહન થવાની તૈયારી હતી. સાંજ ઢળવા આવી હતી. નાના મોટા સૌ આ દ્રશ્ય નિહાળવા ઉત્સુક હતા. (રાવણના દસ માથાં જોઈ લાગ્યું કે, સાચે રાવણને 10 માથાં હતાં કે પછી 10 માથાં જેટલું અભિમાન હતું?) 

છોડો.. વાત કરવી છે તે રહી જશે.. 

બધી તૈયારીઓ થઈ ગઈ હતી. રામના ધનુષ્યબાણ દ્વારા રાવણદહન શરૂ થયું, 

પણ કોઈ કારણોથી રાવણ દહન થયું નહીં.

લોકોએ ખૂબ રાહ જોઈ, આયોજકો પણ એ માટે વિધિવત નુસખા વાપરતા હતા. કેટલાક "હવે નહિ બળે" એમ સમજી ઘર તરફ પ્રયાણ કરતા જોવા મળ્યા તો કેટલાક કંટાળીને અંદરોઅંદર વાત કરતા હતા. એક ભાઈએ કહ્યું, "આટલા પ્રયત્નો છતાં રાવણ કેમ બળતો નહીં હોય?" ત્યારે આ વાત મારા કાન પર પડતાં સહજ બોલી જવાયું કે, "જ્યાં સુધી આપણામાં રહેલી રાવણીયા વૃત્તિ ઓછી નહીં થાય ત્યાં સુધી રાવણ કેમ મળશે? આપણી અંદર રહેલા કામ, ક્રોધ, લોભ, મદ, મત્સર, દ્વેષવૃત્તિ આમ તો રાવણીયાવૃત્તિ જ છે ને! એને દૂર કરવાની જરૂર છે. કદાચ આ દૂર કરીશું તો અથવા દૂર કરવાનો પ્રયાસ પણ કરીશું તો ચોક્કસ સમાજમાંથી રાવણ ઓછા થશે." 

(વચ્ચે એક વાત કરું... દશેરાના દિવસે કોઈનું લખાણ મૂકેલું એ મારા વાંચવામાં આવેલું કે, જેમાં રાવણની 'મર્યાદા' ને રામની 'તાકાત'ની વાત હતી. દુષ્ટ તત્વો સમાજમાંથી ઓછા કરવા જ પ્રભુ અવતરે પછી એ મર્યાદા પુરુષોત્તમ રામ હોય કે પૂર્ણ પુરુષોત્તમ કૃષ્ણ..) આ વાત પૂરી કરું ત્યાં સુધીમાં તો રાવણનું દહન થવાનું શરૂ થઈ ગયું. 

આવી ઉત્તમ વિચારધારા આપણા જીવનમાં લાવવા માટે સૌએ પ્રયાસ કરવો પડે. રામ અને રાવણ બંને જ્ઞાની હતા. એમાં રામને અહંકારનું જ્ઞાન હતું, જ્યારે રાવણને જ્ઞાનનો અહંકાર હતો. બંને વચ્ચે આટલો ફરક છે. વેદોને સ્વર આપનાર રાવણને મારવા પ્રભુને આવવું પડે એ કઇં નાની વાત નથી. આપણે પણ સમાજમાંથી રાવણવૃત્તિ ધરાવતા વિચારોને દૂર કરવાનો પ્રયાસ કરીએ. એ માટે સત્વૃત્તિ, સદવિચાર, સત્કાર્યો અને સત્તમાર્ગે ચાલીએ અને ઇચ્છાઓ પર વિજય મેળવીએ.